موسیقی بی نهایت

موسیقی درمانی

موسیقی به دلیل جهانی بودن و تعلق نداشتن
به گروه خاصی می تواند کلیه سدهای فرهنگی 
و زبانی را رد کرده و برای انسان ها تجربه ای 
مشترک فراهم کند.

موسیقی واقعیتی سازمان یافته است.
رویدادی واقعی که در زمان اتفاق می‌افتد و 
توجه مخاطب را به خود جلب می کند.
جایی که کلمات به تنهایی توانایی رساندن 
مفهوم را ندارند موسیقی است که راه ارتباطی 
را می گشاید، مهم ترین جنبه ارتباطی موسیقی 
به وجه غیر کلامی آن است، موسیقی منعکس 
کننده محدوده وسیعی از عواطف انسانی است.

ساختار واقعی موسیقی پدیده ای را شکل 
می دهد که شنیده می شود و احساس می گردد.

رشته موسیقی درمانی یکی از شاخه های
علوم درمانی است که در آن از موسیقی 
و فعالیت های همراه با موسیقی به عنوان
ابزار درمانی استفاده می شود.

این روش از مدتها پیش مرسوم بوده و به شکل
علمی در دهه های اخیر مطرح شده و تحقیقات 
زیادی بر روی تاثیرات این شیوه انجام شده و 
در حال انجام است.
 

امروزه موسیقی درمانی به عنوان طب مکمل 
شناخته می شود (طب مکمل به معنی درمان 
بدونه داروهای شیمیایی است) زیرا استفاده از
موسیقی به انسان آرامش میبخشد، درگیریهای 
ذهنی و استرس های او را کاهش می دهد.
و این موسیقی است که انسان ها را در 
برقراری ارتباط و اتحاد با یک دیگر توانا 
می کند.

موسیقی درمانی  نوعی هنر درمانی است که از
موسیقی برای بهبود و سلامتی جسمی، روحی، 
روان شناختی و اجتماعی فرد استفاده می کند و 
شامل فعالیت های چون:

گوش دادن به موسیقی، آواز خواندن و 
نوازندگی می شود.

تاریخچه موسیقی درمانی 

این درمان بعد از جنگ جهانی اول و جنگ 
جهانی دوم در قرن بیستم به وجود آمد و از 
آنجایی شروع شد که نوازندگان آماتور و حرفه 
ای برای کمک به حال جانبازانی که دچار 
آسیب های روحی و جسمی شده بودند در
بیمارستان ها نوازندگی می کردند.
موسیقی در روند بهبود حال بیماران به قدری 
تاثیر داشت که باعث شد پزشکان و پرستاران 
خواستار استخدام نوازندگان شوند و شروع 
موسیقی درمانی رقم خورد.

موسیقی با قدرت تاثیر زیادی  که بر روی مغز 
دارد به همراه تنوع بسیار زیادی که امروزه در 
آن به وجود آمده است، توانایی درمان مشکلات 
جسمی، روحی از جمله افسردگی، اضطراب و 
فشار خون بالا تاثیر زیادی دارد.

موسیقی قرن هاست که به عنوان یک ابزار 
درمانی مورد استفاده قرار می گیرد و نشان 
داده شده است که روی بسیاری از مناطق مغز 
که با شناخت و احساسات سروکار دارد تاثیر 
به سزایی میگذارد.

تفاوت طب موسیقی با موسیقی درمانی این 
است که در طب موسیقی معمولا بیماران به 
موسیقی از پیش ضبط شده توسط پرسنل 
پزشکی گوش می دهند.
اما در موسیقی درمانی مراحل درمان توسط 
افراد آموزش دیده انجام میشود. در مراحل اولیه 
موسیقی به عنوان یک فرایند بین فردی که در
آن درمانگر از موسیقی و تمام جنبه های آن 
برای کمک به بهبودی و بازیابی و حفظ سلامت 
بیماران استفاده می کرده.

اهداف و برنامه های موسیقی درمانی 

فعالیت های موسیقی درمانی با توجه به 
ناراحتی و مشکل بیمار و همچنین هدف درمان 
متغیر است و به آن بستگی دارد معمولا این 
نوع جلسات در گروه های کوچک و هماهنگ 
برگذار می شود و وقتی مراجع کننده و
درمانگر در ارتباط متقابل و فعال قرار 
میگیرند آرامشی او را فرا می گیرد 
که به تدریج تمایل او را در شرکت و همراهی 
گروهی افزایش می دهد البته این جلسات برای 
تقویت و ایجاد مهارتهای غیر موزیکال هستند 
و بیشترین تمرکز بر روی هدف های درمانی 
است.

از فعالیت های این نوع درمان هم میشود به:
 

خواندن، نواختن، ساختن آهنگ و بحث و گفتگو 
در پیرامون موسیقی اشاره کرد.

روش های موسیقی درمانی

روش فعال: نواختن، خواندن و حرکات موزون 
پیرامون موسیقی در این روش واکنش های 
مختلف عاطفی ، ذهنی حسی و حرکتی تحریک 
و برانگیخته می شود.

روش غیر فعال: شنیدن موسیقی
در این روش واکنش های عاطفی و ذهنی
تحت تاثیر مستقیم قرار دارد و مثلا گوش دادن 
به موسیقی آرامش بخش رویدادی واقعی را به 
وجود می آورد که در زمان اتفاق می افتد و 
توجه کامل فرد را به طور لحظه ای می طلبد.

در موسیقی خصوصیت ذاتی معینی وجود دارد
که موجب طلب ، اجازه ، تحریک و برانگیختن
رفتار های خاصی می شود.
 

نظم و ساختار زنده موسیقی مخصوصا در ریتم
در درک شخصی از جهان هستی کمک
بسیاری می کند. چون موسیقی دارای خاصیتی 
مثبت و لذت بخش است و به خاطر نیروی 
ارتباطی که در افراد ایجاد می کند، انگیزشهایی 
را هم به وجود می آورد که در درک بیشتر و 
برقراری ارتباط موثر است.

تکنینک های موسیقی درمانی

1. شنیدن موسیقی به طورغیر فعال:

تاثیر این روش بیشتر روی کوتاه کردن مدت 
درمان و استفاده از داروهاست که می توان به
کاهش درد، اضطراب و استرس های بیماری 
و همچنین استفاده کمتر از داروهای بی حسی 
و کاهش عوارض جانبی داروها نیز اشاره
کرد.

2. مشاوره موسیقی:
در این روش از موسیقی برای یادآوری 
خاطرات بیماران به منظور بحث و گفتگوی 
مثبت ، آرامش و امیدواری بخشیدن استفاده 
می شود.
هدف اصلی این روش کاهش استرس های ناشی 
از بیماری و جراحی در بیماران است که با 
پخش کردن موسیقی و ایجاد محیط آرامش بخش 
می توان این ترس ها را در هم شکست.

3. رشد با موسیقی :
در این روش موسیقی به عنوان تقویت کننده 
استفاده می شود و به تقویت رفتارهای خاص و 
یادگیری کمک می کند.

هدف این روش افزایش یادگیری و توانبخشی 
بیماران و جلوگیری از عقب افتادگی های 
رشدی است.

4. محرک های موسیقی :
این روش که با فعالیت های خوشایندی همراه 
است برای تقویت و تحریک حواس بینایی، 
شنوایی و لامسه کاربرد دارد. در مواردی از 
این روش برای هدایت تصور و تخیل بیماران 
نیز استفاده می شود.

این روش در درمان بیمارانی که دارای مشکل
حسی و حرکتی هستند تاثیر بسیاری دارد و در 
کاهش اضطراب و افسردگی معلولین نیز موًثر 
است.

5. بازخورد موسیقی :
نواختن موسیقی در گروه های منظم و یا 
انفرادی، خواندن آواز و ترانه های فردی یا 
گروهی و انجام حرکات موزون پیرامون 
موسیقی را با بازخورد زیستی بیماران همراه 
می کند، در این روش برای تقویت پاسخ های 
فیزیولوژیکی استفاده می شود و به این ترتیب

از ناراحتی آن ها می کاهند و پاسخ های 
مطلوب را در آنها افزایش می دهند.

گاستن؛ یکی از پایه گذاران اولیه موسیقی 
درمانی است او به این واقعیت تاکید می کند که 
موسیقی یک رفتار انسانی است نه فقط به این 
دلیل که انسان آن را خلق می کند، بلکه به این 
دلیل که ارتباط خود را با آن می آفریند.

گاستن؛ سه اصل اولیه موسیقی را چنین 
می داند:
 

_ایجاد یا تجدید روابط بین فردی
 

_رشد احساس ارزشمندی در حین شکوفایی
 

_استفاده از پتانسیل ریتم در کسب نیرو و نظم

از نظر گاستن موسیقی رویدادی واقعی است
که در زمان اتفاق می افتد و توجه لحظه به
لحظه فرد را می طلبد. در موسیقی خصوصیات 
ذاتی معینی وجود دارد که موجب تحریک و 
رفتارهای خاص می شود.

کاربرد موسیقی در درمان اختلالات ارتباطی

این گونه افراد معمولا برای بیان افکار و عقاید 
خود مشکل دارند، در واقع ریتم و صدای 
موسیقی می تواند تقویت جریان تکلم را در 
لکنت زبان آسان سازد.
تمرین دمیدن و نفس کشیدن در کنترل عظلات 
تنفسی تاثیر زیادی دارد، فرد بیماربرای گفتار 
صحیح و بیان کلمات تا حدودی نیازمند کنترل 
عظلات تنفسی است.
افرادی که درارتباط کلامی مشکل دارند با 
خواندن آوازها و سرودهای مخصوص می 
توانند در شمرده تلفظ کردن اصوات و گفتار 
مورد نیازشان و همچنین مهارت در تشخیص 
لغات رشد و تمرین کنند. 

از جهتی دیگر موسیقی در کسب مهارتها، ایجاد
انگیزه می کند، در آواز خواندن به کودکان 
جرأت و اعتماد به نفس می دهد تا آن کلمات را 
در صحبتهای روزانه خود نیز استفاده کنند.

تکنیک درمان آوازی ملودیک در اوایل دهه 
70 بوجود آمد و نوعی روش ترمیمی برای 
مسائل گفتاری بزرگسالانه زبان پریش بوده 
است.

در این روش عبارات و جملات کوتاه در نمونه 
های ساده، آهنگین با آواز خوانده می شود و در 
ترمیم ارتباط کلامی بزرگسالانی که درک 
شنوایی و ثبات هیجانی خوبی دارند موًثر است.

بهترین ابزار در موسیقی درمانی

سه ابزار یا ساز برای استفاده از روند

موسیقی درمانی:

1. گیتار: گیتار سازی با تنینی آرامش بخش
است که یادگیریه آن آسان است و می تواند با 
اجرا در یک گروه به حفظ کنترل فرد کمک 
کند. 

2. پیانو: پیانو یا سازه مادر با صدای بی
نظیری که ایجاد می کند می تواند در ایجاد حال 
خوب بسیار موًثر باشد
این ساز که هنگام کار با گروه های بزرگتر 
مورد استفاده قرار میگیرد می تواند هماهنگی 
زیبایی ایجاد کند که به فرد اعتماد به نفس و 
حال خوبی را القاء می کند.

در این روند متخصص موسیقی درمانی باید 
مراقب موانع ظاهری فیزیکی بین خود و بیمار 
باشد و او را در کنار پیانو بنشاند.

3.djembe یا طبل دستی: استفاده از طبل 
کوچک دستی باعث تسهیل در برقراری ارتباط 
بین درمانگر و بیمار می شود و بیماران 
میتوانند همزمان باهم بازی کنند.

موسیقی درمانی به روش های مختلفی قابل

استفاده است:

. پس از سکته مغزی هنگامی که فرد دچار
مشکل گفتاری می شود، آواز خواندن یا تکرار 
کلمات و عبارات کوتاه که بر روی یک ملودی 
ساده تنظیم شده می تواند باعث توانایی بیمار

در گفتار شود.

. بیماران دچار اختلالات حرکتی می توانند با 
نواختن ملودی های ساده روی پیانو یا ضرب 
زدن روی لنت های درام و تکرار ریتم، 
مهارت های حرکتی خود را بهبود بخشند. 
گوش دادن یه یک محرک ریتمیک نیز می 
تواند به فرد در شروع هماهنگی زمان حرکات 
کمک کند.

. یک درمانگر می تواند قطعه ای موسیقی 
برای کودکان اوتیسمی با مهارت های اجتماعی 
محدودی پخش کند و از آن ها بخواهد احساس 
شخصی که موسیقی را ایجاد کرده تصور کنند.
این کار به کودکان اوتیسمی کمک میکند تا 
بتوانند احساسات دیگران را تجربه کنند.
 

. در موسیقی درمانی گروهی برای القای 
آرامش، فراهم کردن بستر احساسات و تقویت 
ارتباط اجتماعی در بین اعضای یک گروه از 
حلقه های طبل استفاده می شود. این روش 
بیشتر برای افزایش انسجام گروه کاربرد دارد.

کاربرد موسیقی درمانی
 

مواردی از بیماری هایی که توسط موسیقی 
درمانی، درمان شده است :
 

بیماری های جسمی خطر ناک 
(درد ساده تا بیماری های مزمن قلبی، کلیوی و تنفسی)
 

بیماری های رو به مرگ و قطع امید
( ایدز و سرطان )
 

انواع اختلالات روانی
(اضطراب، افسردگی، هراس، اسکیزوفرنی)
 

اختلالات رفتاری کودکان
( بیش فعالی، کمبود توجه)
 

معلولان ذهنی (عقب ماندگان ذهنی
نابینایان، ناشنوایان، افرادی که مشکل گفتاری دارند.